Ngày 16/11/2010, tại Hà Nội, Ngân hàng Phát triển Việt Nam (NHPT) cùng Ban chỉ đạo TW về thị trường bất động sản và nhà ở (Ban chỉ đạo) và Bộ Xây dựng đã tổ chức họp bàn về giải quyết khó khăn, vướng mắc trong việc xây dựng nhà ở cho người có thu nhập thấp và nhà cho công nhân khu công nghiệp thuê.

Tham dự có ông Nguyễn Trần Nam, Thứ trưởng Bộ Xây dựng kiêm Ủy viên Ban Chỉ đạo, lãnh đạo một số Cục, Vụ của Bộ Xây dựng, đại diện một số doanh nghiệp trong cả nước đang tham gia các dự án vay vốn của NHPT để xây dựng nhà ở cho người thu nhập thấp và nhà ở cho công nhân các khu công nghiệp thuê.

Theo Báo cáo của NHPT về tình hình triển khai việc cho vay đầu tư xây dựng nhà ở cho người thu nhập thấp và nhà ở cho công nhân các khu công nghiệp thuê: việc triển khai thực thi Quyết định số 66/2009/QĐ-TTg và Quyết định số 67/2009/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về một số cơ chế, chính sách phát triển nhà ở cho công nhân lao động tại các khu công nghiệp và nhà ở cho người có thu nhập thấp tại khu vực đô thị tuy thời gian triển khai thực thi mới được khoảng 1,5 năm và đang trong bước đầu triển khai thí điểm vào thực tiễn một số doanh nghiệp có địa bàn hoạt động kinh doanh nhà ở và bất động sản ở một số nơi trong cả nước, song đã được dư luận xã hội đồng tình ủng hộ. Đó là một hoạt động tích cực nhằm góp phần cải thiện mức sống cho người có thu nhập thấp, thực hiện an sinh xã hội. Chính vì thế, về phía NHPT ngay từ những ngày đầu triển khai đã tiến hành ngay các hoạt động cần thiết như: Xây dựng cơ chế, chính sách, các văn bản hướng dẫn nghiệp vụ cho vay đối với các doanh nghiệp thuộc diện được vay trong Chương trình các dự án trên cơ sở ý kiến tham gia của cơ quan đầu mối triển khai là Bộ Xây dựng và Văn phòng Ban chỉ đạo chính sách nhà ở và thị trường bất động sản.

Đến nay việc triển khai cho vay đầu tư xây dựng nhà ở cho người thu nhập thấp và nhà ở cho công nhân trong các khu công nghiệp đã đạt một số kết quả bước đầu, cụ thể: Tổng số dự án Bộ Xây dụng đã thỏa thuận tại Công văn số 805/BXD-QLN ngày 13/05/2010 với tổng số vốn đề nghị vay 6.600 tỷ đồng; Tổng số dự án đã được NHPT thông báo chủ trương tiếp nhận thẩm định đến thời điểm hiện tại là 44 dự án. Trong đó, có 11 dự án cho công nhân các khu công nghiệp; 33 dự án cho người thu nhập thấp tại các khu vực đô thị.

Báo cáo của NHPT nêu rõ: số dự án đã tiếp nhận hồ sơ để thẩm định rất ít, trong khi số dự án chưa tiếp nhận hồ sơ để thẩm định lại còn rất nhiều (kể cả hai loại đối tượng công nhân khu công nghiệp và người thu nhập thấp). Từ đó, khiến cho việc triển khai hệ thống Chương trình các dự án này của NHPT còn chậm và do đó chưa đáp ứng được yêu cầu của xã hội cũng như quy định của Chính phủ về vấn đề này.

Nguyên nhân của tình hình trên là do chủ đầu tư gửi hồ sơ đến các Chi nhánh của NHPT để thẩm định còn chậm; một số chủ đầu tư còn lúng túng trong việc hoàn thiện hồ sơ theo quy định về trình tự đầu tư xây dựng hiện hành nên các hồ sơ chưa hoàn chỉnh, còn thiếu tính pháp lý. Quá trình hoàn thiện thủ tục hồ sơ còn nhiều vướng mắc nên kéo dài thời gian, gây chậm trễ trong việc thẩm định; Hiện tại còn những vướng mắc về cơ chế nên trong quá trình triển khai dẫn đến tâm lý e ngại của các chủ đầu tư nên nhiều chủ đầu tư đã tiếp cận ngay với chương trình từ ban đầu nhưng đến nay vẫn chưa gửi hồ sơ hoặc có chủ đầu tư đã gửi hồ sơ và đã thẩm định xong nhưng lại đơn phương rút lui do không đủ điều kiện về năng lực tài chính để tham gia.

NHPT cũng đã chỉ ra nguyên nhân của một số tồn tại, vướng mắc về cơ chế, chính sách hiện nay như việc xác định tiêu chí thế nào là người thu nhập thấp tại khu vực đô thị còn chưa thống nhất, rất khác nhau đối với từng địa bàn, khiến các chủ đầu tư rất lúng túng; giá bán và giá cho thuê vẫn còn vướng mắc, do theo công thức tính giá bán và giá cho thuê hiện được tính trên cơ sở giá trị quyết toán sau khi xây dựng xong công trình. Song, trên thực tế giá bán và giá cho thuê hiện lại được xác định khi chủ đầu tư lập dự án (giá xác định trên cơ sở tổng mức đầu tư) nên sẽ không chính xác làm ảnh hưởng đến cả người người bán, người mua và ngân hàng cho vay. Có một thực tế là do để tăng thêm nguồn thu nhằm rút ngắn thời gian thu hồi vốn, các chủ đầu tư thường kết hợp việc xây nhà ở xã hội với các hạng mục nhà kinh doanh thương mại - dịch vụ trong dự án. Điều này nằm ngoài mục tiêu chính của Chương trình là cho vay trực tiếp để xây các căn hộ cho nguời thu nhập thấp và cho công nhân các khu công nghiệp thuê nên hiện tại NHPT chưa có căn cứ pháp lý để thực hiện cho vay đối với phần đầu tư các diện tích kinh doanh thương mại - dịch vụ đó. Đặc biệt còn có những vướng mắc về tài sản bảo đảm tiền cho vay, cụ thể nhiều chủ đầu tư chưa có được Giấy chứng nhận Quyền sử dụng đất, Quyền sở hữu nhà ở và tài sản gắn liền với đất cho dự án mà đây lại là quy định bắt buộc phải có trong hồ sơ đăng ký thế chấp, làm tài sản bảo đảm tiền vay cho khoản vay, vì thế không đăng ký giao dịch đảm bảo được, nên không ký được hợp đồng tín dụng với NHPT.

Đại diện một số doanh nghiệp đang là các chủ đầu tư các dự án - đối tác đưọc vay vốn của NHPT như: Cty Cổ phần Đầu tư tài chính và bất động sản Vincom, Cty Cổ phần đầu tư xây dựng nhà ở Sơn An, Cty Cổ phần đầu tư xây dựng nhà ở Viglacera cũng đã nêu các kiến nghị và tham gia ý kiến thực hiện cơ chế, chính sách cho vay vốn Chương trình về các dự án xây dựng nhà ở và cho thuê nhà ở xã hội…

Thứ trưởng Bộ Xây dựng kiêm Ủy viên Ban Chỉ đạo - ông Nguyễn Trần Nam hoan nghênh NHPT đã chủ động tổ chức cuộc họp này nhằm xác định rõ nguyên nhân của những khó khăn, bất cập đang còn tồn tại trên đây, từ đó cùng bàn phưong cách tháo gỡ. Thứ trưởng đã nhấn mạnh và khẳng định, dù còn những khó khăn, bất cập đó nhưng tất cả các cơ quan hữu quan (Ban chỉ đạo chính sách nhà ở và thị trường bất động sản, Bộ Xây dựng, NHPT) và các nhà doanh nghiệp đều phải quyết tâm tìm cách tháo gỡ, hướng tới mục tiêu cao nhất là thực hiện thành công Chương trình, góp phần thực thi chính sách an sinh xã hội đối với người nghèo đã được Chính phủ đề ra. Đương nhiên, với những khó khăn, bất cập thuộc về cơ chế, chính sách vĩ mô thì Bộ Xây dựng cùng với các cơ quan hữu quan khác sẽ có trách nhiệm trình Chính phủ cho phương thức tháo gỡ.

Tổng Giám đốc NHPT Nguyễn Quang Dũng đã ghi nhận các ý kiến đã phát biểu và hoan nghênh sự quyết tâm, thiện chí và cái tâm của các chủ đầu tư. Về phía NHPT, Tổng Giám đốc Nguyễn Quang Dũng khẳng định NHPT sẽ sớm có chỉ đạo các Chi nhánh NHPT cùng các chủ đầu tư sẽ nhanh chóng xác định các dự án đủ điều kiện để có thể giải ngân ít nhất một số dự án dự án ngay trong năm nay. Đồng thời, NHPT kiến nghị, đối với tiêu chí xác định người có thu nhập thấp, Bộ Xây dựng chịu trách nhiệm đôn đốc các UBND tỉnh, thành phố nhanh chóng ban hành tiêu chí người có thu nhập thấp hoặc có văn bản chấp thuận đồng ý với hướng dẫn về tiêu chí người có thu nhập thấp của Bộ Xây dựng tại Thông tư 16. NHPT sẽ tiến hành hậu kiểm, nếu vi phạm quy định, không đúng đối tượng được hưởng chế độ nhà ở xã hội thì NHPT sẽ áp dụng lãi suất thưong mại đối với diện tích nhà đó.

Đối với vướng mắc về giao dịch bảo đảm, NHPT đồng ý chấp thuận ký hợp đồng tín dụng cho vay đối với các dự án chưa có đăng ký giao dịch bảo đảm do chưa có Giấy chứng nhận Quyền sử dụng đất, Quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất. Bộ Xây dựng có công văn đề nghị NHPT tháo gỡ vướng mắc nêu trên kiến nghị Thủ tướng xem xét, giải quyết. Đồng thời, doanh nghiệp dự án phải cam kết trong hợp đồng tín dụng về việc hoàn thành việc cấp Giấy chứng nhận Quyền sử dụng đất, Quyền sở hữu nhà ở và tài sản gắn liền với đất. Nếu sau này, vướng mắc trên không được tháo gỡ thì doanh nghiệp sẽ phải chịu trách nhiệm hoàn toàn trước các luật định hiện hành. /.

Tin, ảnh: Quý Hào - Việt Hải (Tạp chí Hỗ trợ phát triển)